Onze samenleving is ingericht op gemak. Boodschappen wordt thuisgebracht en als je fiets stuk is, stuur je een appje om hem te laten repareren. Al dit gemak heeft een keerzijde. Zo zijn mensen steeds minder in staat om voor onze eigen spullen te zorgen, ook wel ‘deskilling‘ genoemd. Door deskilling gaan spullen en materialen minder lang mee. Dit draagt eraan bij dat de milieu-impact uit het gebruik van alledaagse spullen het allergrootst is.
Uit onderzoek in de literatuur en de praktijk is het concept van de ‘Convivial Based Product Service System’ ontstaan. Een Convivial Based Product Service System is een plek waar deelnemers in een duurzame gemeenschap samen kunnen werken aan -en leren over- ‘deskilling’ en daarmee een minder milieu-impactvolle gedragspraktijken. Het concept is vormgegeven in een vijftal Design Principles begeleid door een GuideBook, dat ontwerpers en initiatiefnemers kunnen toepassen bij het ontwerpen of herontwerpen van een duurzame PSS.
Momenteel worden de Design Principles en Guidebook toegepast en getest bij het ontwerp van drie Bike Kitchen’s in Utrecht (Cycle Hub Utrecht, Utrecht Science Park en de wijk Overvecht) en daarmee extern gevalideerd in de praktijk.
De Design Principles waarmee we werken, zijn:
Herontwerp / herdefinieer gebruikersbehoeften
Evalueer gebruikersbehoeften en breng evenwicht tussen gemak en zelfbetrokkenheid, zodat deelnemers (aanbiedende en gebruikende deelnemers) worden aangemoedigd om actief deel te nemen en vaardigheden te ontwikkelen, in plaats van alleen maar gemak te zoeken of te willen bieden.
2. Autonoom (her)leren van vaardigheden (Reskilling)
Ontwerp systemen waarmee aanbiedende en gebruikende deelnemers vaardigheden kunnen leren en toepassen, waardoor ze minder afhankelijk worden en de levensduur van producten wordt verlengd.
3. Participatieve creatie
Betrek deelnemers actief bij het ontwerpen en verbeteren van diensten, zodat ze mede-eigenaar worden van het proces en de resultaten, die gericht zijn op het verminderen van de impact op het milieu.
4. Wederkerigheid door middel van gemeenschap
Bouw relaties en netwerken op waarin aanbiedende en gebruikende deelnemers samenwerken en elkaar ondersteunen, waardoor sociale verbondenheid en duurzaamheid worden bevorderd.
5. Ontwerp voor het verkleinen, vertragen en sluiten van de grondstoffenkringloop
Stimuleer gedrag en systemen die het gebruik van materialen verminderen, de levensduur van producten verlengen en hergebruik bevorderen.
